"Arti nuk ekziston në izolim, por në ndërveprim të vazhdueshëm me botën përreth."
Mysafirja jonë në podkast, kuratorja dhe autorja Vesa Sahatçiu e ka intervistu artisten konceptuale Barbara Prenka rreth ekspozitës së saj "Covers" në Galerinë e Ministrisë së Kultures.
Vesa: Barbara, kam menduar për punën tande që nga hapja e ekspozitës sate solo në Galerinë e Ministrisë së Kulturës në Prishtinë, të quajtur “Covers”, dhe ajo që më bie menjëherë në sy është trajtimi dhe përfaqësimi i jorganit; ky objekt tradicional, që është pjesë e jetës sonë të përditshme, dhe ka një referencë mjaft të mirëpërcaktuar në imagjinatën tonë. A mund të elaborosh rreth këtij udhëtimi tuajin, nga trajtimi i këtij objekti si diçka që kapërthen përditshmërinë tonë, te trajtimi i tij si një diçka që ndodhet dhe vendoset në hapësirën e galerisë në formën e një pikture?
Barbara: Ideja për këtë seri batanijesh lind nga nevoja për t'u dhënë këtyre objekteve një identitet të ri, të rrënjosur në të kaluarën, por me një vizion dhe qëllim të rinovuar. Jo më vetëm një send intim në kontakt me trupin tonë, batanija bëhet një element që mbulon, pushton dhe mbush hapësirën vizuale. Batanija transformohet në një peizazh të ndjeshëm, të gjallë, një vend reflektimi dhe lidhjeje me esencën e këtij objekti të njohur. Unë konceptoj veprat e mia duke filluar nga hapësira, materialet dhe imazhet që i sintetizojmë vazhdimisht në jetën tonë të përditshme. Në kërkimin tim artistik, subjektet janë objekte që shpesh i konsiderojmë banale ose të marra si të mirëqena. Unë i përdor këto simbole si pikënisje për t'i deshifruar dhe kuptuar ato, duke i analizuar, dekonstruuar dhe rikrijuar nga e para.
Vesa: A mendon se jorgani si një objekt ka aftësinë të transformohet në një objekt që është i liruar nga referenca tradicionale dhe përdorimi i tij, dhe të qëndrojë si një objekt më vete?
Barbara: Simbolizmi i batanijeve evoluon, duke marrë një dimension të ri që shkon përtej ndikimit të menjëhershëm vizual dhe rishikon qëllimin e tyre. Këto objekte, të destinuara fillimisht për kontakt intim me trupin, transformohen në simbole autonome, të pavarura nga nevoja për kontakt fizik. Batanija nuk është më thjesht një objekt funksional; ajo bëhet një entitet vizual dhe konceptual që qëndron midis nesh dhe hapësirës, duke ofruar kuptime dhe interpretime të reja. Prania e saj përballë nesh, më shumë se mbi ne, na çon të mendojmë për rëndësinë e saj në një gjendje të rinovuar. Batanijet nuk kërkojnë më lidhje fizike për të shprehur kuptimin e tyre. Prania e tyre vizuale, e pasuruar dhe e intensifikuar, komunikon një mesazh që shkon përtej funksionalitetit material.
“Simbolizmi i batanijeve evoluon, duke marrë një dimension të ri që shkon përtej ndikimit të menjëhershëm vizual dhe rishikon qëllimin e tyre. Këto objekte, të destinuara fillimisht për kontakt intim me trupin, transformohen në simbole autonome, të pavarura nga nevoja për kontakt fizik.”
Vesa: Puna jote eksploron kufijtë e pikturës si objekt dhe si përfaqësim/reprezentim, dhe në të njëjtën kohë në punën tande përpiqesh të navigosh objektet që kanë pas kapluar fëmijërinë tande; 'gjërat' e përditshme që të kanë rrethuar. Si i navigon këto dy procese?
Barbara: Që nga studimet e mia të hershme në pikturë, kam synuar të tejkaloj kufirin e kanavacës si një mbështetje e thjeshtë për shenjën me ngjyrë, duke shkuar drejt një procesi krijues që përfshin angazhimin reflektiv me simbolet dhe përvojat e jetës së përditshme. Kjo qasje synon të eksplorojë dhe të përcaktojë identitetin individual dhe kolektiv. Në punën time, unë përdor një shumëllojshmëri mediesh për të diversifikuar gjuhët dhe shprehjet e pikturës dhe prekjes, duke thelluar komunikimin me objektet në jetën tonë të përditshme. Ky proces revitalizimi lejon analizën dhe rikrijimin e realitetit, duke ofruar perspektiva të reja të kuptimit të këtyre objekteve.
Vesa: Së fundmi, dhe e pyes këtë që të konfirmoj hipotezën time, se artistët tonë që kanë studiuar në Itali, mbajnë një shkollim që ka si pikë referimi lëvizjen Arte Povera, dhe qasja e tyre ndaj punës së tyre bazohet në elemente të kësaj lëvizjeje. Sa ka ndikuar edukimi jot në mënyrën se si i qasesh veprës së artit dhe ndërveprimit të saj me objektet e përditshme?
Barbara: Formimi im, i ndikuar nga lëvizja Arte Povera, ka formësuar qasjen time ndaj veprës artistike dhe ndërveprimit të saj me objektet e përditshme. Kjo qasje më ka mësuar të shoh materialin (fizik) jo thjesht si një mbështetje, por si një pjesë integrale të kuptimit të veprës, duke theksuar rëndësinë e materialeve të zakonshme dhe kontekstit që na rrethon. Arte Povera vlerëson procesin krijues dhe marrëdhënien e vazhdueshme midis artistit, materialeve dhe mjedisit, duke trajtuar veprën artistike si një ndërveprim dinamik dhe jo si një produkt përfundimtar statik. Rjedhimisht, mënyra ime e qasjes ndaj artit është e ndikuar nga ndërgjegjësimi se arti nuk ekziston në izolim, por në ndërveprim të vazhdueshëm me botën përreth. Kjo qasje promovon një vizion të artit si diçka dinamike dhe relacionale, dhe jo statike dhe të ndarë nga realiteti i përditshëm.
Vesa Sahatçiu është kuratore arti, e autore, e lindur në Prishtinë, por me eksperiencë të së jetuari, studijuari dhe punuari në Zelandë të Re, Angli, e Slloveni.
Barbara Prenka është artiste nga Kosova e lindur në Gjakovë por që tash jeton dhe punon në Gjermani dhe Itali. Ekspozita e saj solo “Covers” është e kuruar nga Zef Paci dhe ende është e hapur në Galerinë e MKRS në Qafë.